Η χρυσή εποχή
Μετά τη λαίλαπα της κατοχής και του εμφυλίου την δεκαετία του 1950 και ειδικά μετά το 1957, η Δασική Υπηρεσία στην Ελλάδα ανδρώνεται.
Συνθέτουν το ενεργητικό της έργα με θεαματικά αποτελέσματα, σε κάθε αντικείμενο που άπτεται των αρμοδιοτήτων της όπως:
• Διοίκηση – διαχείριση των Δασών.
• Ανόρθωση των υποβαθμισμένων
• Μελέτη και κατασκευή δασοτεχνικών έργων.
• Δασικά φυτώρια
• Αναδασώσεις.
• Δασική οδοποιία.
• Δασική αναψυχή.
• Θηραματοπονία
• Ορεινή ιχθυοπονία.
• Βελτίωση ορεινών βοσκοτόπων.
• Ορεινή υδρονομία - διευθέτηση χειμάρρων – φράγματα υδροληψίας.
Και ασφαλώς την ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ των Δασών, Δασικών Εκτάσεων και γενικά των δασικών εδαφών, αντικείμενο που αποτελεί κοινή συνισταμένη και επιδίωξη όλων των άλλων αντικειμένων και δράσεων.
Όταν αναφερόμαστε στην προστασία εννοούμε από κάθε κίνδυνο: Καταπατήσεις, παράνομες εκχερσώσεις, λαθροϋλοτομίες, λαθροθηρία, επιδρομές εντόμων, μύκητες και προστασία από πυρκαγιές (πρόληψη – προκαταστολή – καταστολή).
• Ιδρύει τους Εθνικούς Δρυμούς από το 1938 μέχρι το 1974.
•Χαρακτηρίζονται όπου απαιτείται Προστατευτικά Δάση, εντοπίζονται και προστατεύονται Μνημεία της Φύσης.
•Οργανώνονται τα Δασαρχεία Προτύπου Δασοπονίας, που εφαρμόζουν την Κρατική Εκμετάλλευση Δασών (Κ.Ε.Δ.) χαρακτηριστικός τρόπος και πρωτοφανής για τα καπιταλιστικά δεδομένα.
• Η με ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ εκτέλεση πάσης φύσεως δασοτεχνικών έργων και εργασιών, της ΚΕΔ ανάγει τη Δασική Υπηρεσία σε στυλοβάτη της ορεινής υπαίθρου, με την ευνοϊκότερη οικονομική επιβάρυνση για την πολιτεία, καθώς ο προγραμματισμός, η μελέτη, εκτέλεση, επίβλεψη, επιστασία, παραλαβή, διάθεση στο κοινό σύνολο κάθε δραστηριότητας γίνεται από υπαλλήλους της.
• Προστατευτικές για το περιβάλλον και τα δάση διατάξεις θεσπίζονται στο Σύνταγμα του 1975.
• Ψηφίζονται οι Ν.998/1979 και 1845/ 1989 για την προστασία των Δασών. «Εκδίδονται τα Π.Δ. 1213/1981 και 402/ 1988 για την οργάνωση των Δασικών Υπηρεσιών, πρωτοποριακά για την εποχή τους.
• Με την απογραφή Δασών του 1992 μιλάμε για 49,3% ποσοστό δασοκάλυψης της Χώρας, που μεταφράζεται σε 65 εκατομμύρια στρέμματα με 25,4% βιομηχανικά και 23,9% μη βιομηχανικά δάση. Ιέ αυτά αν προσθέσουμε βοσκότοπους, βραχώδεις εκτάσεις, αλπικές ζώνες, και τα ορεινά ύδατα, (16% συνολικά) συμπεραίνουμε ότι πάνω από 65% των εδαφών της Επικράτειας διαχειρίζεται και προστατεύει η Δασική Υπηρεσία, δηλ. 85 εκατόμ. στρέμματα.
- Το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση – σε έκθεση του, κατατάσσει την Ελλάδα στην ΤΕΤΑΡΤΗ ΘΕΣΗ, μεταξύ των 15 (τότε) χωρών της Ε. Ε., για τη ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ και ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ των ΔΑΣΩΝ της, μετά την Ελβετία, Φινλανδία και Αυστρία, τουτέστιν ΠΡΩΤΗ στις Μεσογειακές Χώρες. (Εφ. Απογευματινή 30-5-1998).
- Η διεθνής περιβαλλοντική οργάνωση Friends of the Earth και το οικολογικό περιοδικό “Τhe Ecologist” βαθμολογεί την Ελλάδα με 70/100 για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας (δηλ. των ειδών αγρίων ζώων και φυτών, αρμοδιότητα της Δασικής Υπηρεσίας). Σε όλες τις άλλες βαθμολογίες η Χώρα μας συγκέντρωσε πολύ χαμηλή βαθμολογία: Εκπομπές διοξειδίου του άνθρακος ανά κάτοικο (26/100). Διαχείριση αποβλήτων (26/100). Χρήση φυσικών αποθεμάτων (23/100). Υδάτινα αποθέματα (37/100). Ποιότητα του αέρα με 31/100. (Εφ. Τα Νέα 5-9-2005)
Σύμφωνα με τα παραπάνω περιμέναμε τις καλύτερες εξελίξεις για τη Δασική Υπηρεσία, ενόψει, μάλιστα, της εισόδου της Χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Δυστυχώς την δεκαετία του 1980 η Δασική Υπηρεσία εγκαταλείπεται, αρχικά, στην τύχη της, για να μετατραπεί η εγκατάλειψη σε υποβάθμιση και απαξίωση, μέχρι διωγμού:
Η πορεία προς την κατάρρευση
-1979 – 1985. Τρία κατά σειρά νομοσχέδια του Υπουργείο Γεωργίας για την Οργάνωση της Δασοφυλακής δεν προωθούνται στη Βουλή για ψήφιση,
- 1986. Εκδίδεται το ΠΔ 126/1986, με το οποίο ανατίθεται η εκμετάλλευση των Δημοσίων και των Ν.Π.Δ.Δ. στους Συνεταιρισμούς, καταργώντας έτσι έμμεσα την ΚΕΔ, και τα Δασαρχεία Προτύπου Δασοπονίας.
- Ο Ν, 1650/1986 δίνει τη δυνατότητα αποδέσμευσης από τη Δασική Υπηρεσία εκτάσεων “ειδικού ενδιαφέροντος”, που στην πράξη μεταφράζεται σε ποσοστό 18% της συνολικής έκτασης της Χώρος με το γνωστό δίκτυο NATURA 2000.
- 1984. Αρχίζουν τα πρώτα κρούσματα επίσημης και ανεπίσημης αμφισβήτησης της αποτελεσματικότητας της Δασικής Υπηρεσίας στην κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών. Κατηγορούνται οι δασικοί ότι δεν γνωρίζουν από φωτιές και επιμένουν να κρατήσουν τις πυρκαγιές για υπερωρίες και επιδόματα.(..!)
- 1985. Η κατάσβεση ανατίθεται στις Ένοπλες Δυνάμεις, για να αφαιρεθεί την ίδια χρονιά.
- 1986. Ανάθεση της δασοπυρόσβεσης στο Π.Σ. που την αποποιήθηκε την ίδια περίοδο.
- 1987. Επαναλαμβάνεται η προσπάθεια, με μερική εμπλοκή του Π.Σ.
-Το 1989 ψηφίζεται ο θεσμικός για τη Δασοπροστασία Ν. 1845/26-4-1989, με τον οποίο θεσπίζεται ο Ενιαίος Φορέας Δασοπροστασίας. Με την ψήφιση του Νόμου αυτού φάνηκε ότι η Πολιτεία αναθεώρησε τις απόψεις της για τα δασικά πράγματα της Χώρας. Δυστυχώς τα γεγονότα αποδεικνύουν ότι επρόκειτο αναλαμπή για την Πολιτεία και κύκνειο άσμα για τη Δασική Υπηρεσία:
- 1990. Πείθεται, παρά τις αντίθετες γνώμες κάποιων, ότι μόνο με σφύζουσα Δασική Υπηρεσία μπορούμε να μιλάμε για ΔΑΣΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ.
- Ψηφίζεται ο Ν. 1892/1990, με τον οποίο θεσπίσθηκε η συμμετοχή των ΟΤΑ στην δασοπροστασία και ο εθελοντισμός των πολιτών.
- 1991. Το Υπ. Συμβούλιο αποφασίζει την ίδρυση Γενικής Γραμματείας Δασών,
-1992. Συντάσσεται το ομόφωνο πόρισμα της Διακομματικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων για την οργάνωση του Ενιαίου Φορέα Ανάπτυξης – Διαχείρισης – Προστασίας των Δασών, στα πλαίσια της Δασικής Υπηρεσίας.
-1993. Εκδίδεται το Π.Δ. 242/93 για τη σύσταση του Δασικού Σώματος (ΔΑ.ΣΩ). Διορίζονται Δασικοί Υπάλληλοι ύστερα από δεκαετία. (Προηγούμενοι Διορισμοί το 1983)
-1995. Ψηφίζεται από τη Βουλή ομόφωνα η εφαρμογή του ομόφωνου πορίσματος της Διακομματικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής.
- Έτσι φάνηκε ότι φεύγουν τα σύννεφα από την πορεία των Ελληνικών δασικών πραγμάτων.
- Λογαριάζαμε όμως χωρίς τον ξενοδόχο (!)
-1995. Η ηγεσία του Π.Σ. μονομερώς και αυτόκλητα (;) συντάσσει πρόταση – μελέτη ανάληψης της Δασοπυρόσβεσης από αυτό και επανέρχεται στο προσκήνιο η όλη αμφισβήτηση και κατακραυγή κατά της Δασικής Υπηρεσίας χειρότερη από ποτέ.
-1997. Χαριστική βολή για τη Δασική Υπηρεσία η πυρκαγιά του περιαστικού Δάσους της Θεσσαλονίκης “Κέδρινος Λόφος – Σέΐχ Σου” στις 6 Ιουλίου (2).
-1998. Ψηφίζεται ο Ν.2612/1998, με θετική ψήφο μόνο των (παρόντων) βουλευτών της τότε συμπολίτευσης ( επί 256 ψηφισάντων – 44 απόντες - 136 υπέρ, 120 κατά– πρακτ. Βουλής 6.5.98)(3)., με τον οποίο η δασοπυρόσβεση ανατίθεται κατ’ αποκλειστικότητα στο Πυροσβεστικό Σώμα και παραμένει το αντικείμενο της πρόληψης στη Δασική Υπηρεσία(4)….
Ο κύβος ερρίφθη
Μάταια έσπευσαν να καταθέσουν στην αρμόδια επιτροπή της βουλής τις τεκμηριωμένες επιστημονικά θέσεις και απόψεις τους η Δασολογική και Δασοπονικές Σχολές, οι Φοιτητικές Ενώσεις των Σχολών αυτών, οι Δασικές Συνδικαλιστικές οργανώσεις. Ο κύβος ερρίφθη.
Εξαφανίζεται το ομόφωνο Πόρισμα της Βουλής και διχοτομείται το αντικείμενο της Δασοπροστασίας.
Διατάσσεται η Δ.Υ. να παραδώσει στο Πυροσβεστικό Σώμα (εκτός από τα πυροσβεστικά οχήματα) επιβατικά αυτοκίνητα και σχεδόν όλο το σε καλή κατάσταση ραδιοτηλεφωνικό υλικό. Την ίδια χρονιά μετατάσσονται στο Π.Σ. 1.200 Δασοφύλακες και Οδηγοί, χωρίς αντικατάσταση.
Αναπόφευκτη πλέον η αποδιοργάνωση της Δ.Υ. σε όλα τα οργανωτικά επίπεδα. Αν κάποιοι, συγκρίνοντας τα δασικά πράγματα του 19ου με αυτά του 21ου αιώνα, επαναπαύονται στο ότι «η ιστορία επαναλαμβάνεται» πρέπει να γνωρίζουν και τον αντίλογο ότι «όταν αυτή επαναληφθεί επαναλαμβάνεται ως ΦΑΡΣΑ»
Επιλεγόμενα
Χρόνια τώρα οι υπάλληλοι της Δασικής Υπηρεσίας φωνάζουμε προς κάθε κατεύθυνση, αλλά σε «ώτα μη ακοόντων»:
“Φοβόμαστε πως βρισκόμαστε στα πρόθυρα της κατάρρευσης του όλου συστήματος Διατήρησης – Προστασίας · Ανάπτυξης – Διαχείρισης και Βιώσιμης Αξιοποίησης των Ελληνικών των Ελληνικών Δασών και δασικών εδαφών, που επιστημονικά, εμπειρικά και με ήρεμη διαδοχή κατόρθωσε σε δύσκολους και· ρους να οργανώσει και να διατηρήσει η Ελληνική Δασική Υπηρεσία, η οποίο κέρδισε την εμπιστοσύνη του ορεινού κατοίκου/ τον συμφιλίωσε με το δάσος και πέτυχε τα σημερινά αποτελέσματα. Περισσότερο παρά ποτέ επιβάλλεται, σήμερα, να αντιμετωπισθεί ενιαία η δασική υπόθεση στην Ελλάδα, ως δασικό πρόβλημα, που ζητάει τη λύση του”.
Υπό κατάρρευση λοιπόν τελεί το σύστημα και αν δεν κατέρρευσε εντελώς ακόμη, αυτό οφείλεται στα ιστορικά θεμέλια της Δασικής Υπηρεσίας, αλλά και στην υπομονή και επιμονή των υπαλλήλων που της απέμειναν.
Όσοι, για όποιους λόγους, θεωρούν επιβεβλημένη την υποβάθμιση ή και κατάργηση (!) της Δασικής Υπηρεσίας, θα πρέπει να προτείνουν φορέα αντικατάστασης τεκμηριωμένο επιστημονικά, εμπειρικά και σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική. Το γνωστό άρθρο 24 του Συντάγματος “Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός“, δεν αφήνει περιθώρια για αναβολές και πειραματισμούς.
Η διδαχή και συνάμα προφητεία του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού “οι άνθρωποι θα μείνουν πτωχοί γιατί δεν θα έχουν αγάπη στα δένδρα” επαληθεύεται, σταδιακά, με το παγκόσμιο οικολογικό πρόβλημα.
Δεν χρειάζεται να είσαι ειδικός για να αντιληφθείς ότι χωρίς Δασική Υπηρεσία δεν μπορεί να υπάρξει Δασοπροστασία.
Η απαξίωση της στην Ελλάδα δεν είναι κάτι το καινούργιο, όπως φάνηκε από τα παραπάνω.
Ας βγάλει ο καθένας τα συμπεράσματα του:
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
(1) Το άρθρο αυτό, περίληψη ομιλίας μου σε φοιτητές της Δασολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. στις 21/5/2008 με θέμα: “Το χρονικό της αποδιοργάνωσης της Δασικής υπηρεσίας και οι επιπτώσεις στο Φυσικό Περιβάλλον”, δημοσιεύθηκε το Καλοκαίρι του 2008 και σε τοπικές εφημερίδες της Χαλκιδικής.
(2) Η πυρκαγιά του Σέΐχ Σου ξέσπασε ημέρα Κυριακή ώρα 15:30. Αεροσκάφη δεν υπήρχαν. Έφθασαν στις 7:30 το απόγευμα η Δασική Υπηρεσία αιμορραγούσα (έτσι την είχαν καταντήσει), με σημαντικές ελλείψεις σε προσωπικό και εξοπλισμό.
Ημέρα Τρίτη 8/7/1997 πρωί, μετά 40 ώρες δεν έκαιγε πουθενά, ούτε κάπνιζε.
Ζημίες: 16.000 στρέμ. καμένα, καμιά βλάβη σε κτίσμα, δεν κινδύνευσε ανθρώπινη ζωή.
Αν τα γεγονότα του 2007 συνέβαιναν επί Δασικής Υπηρεσίας, θα υπήρχε τόπος να κρυφτούν αυτή και οι υπάλληλοι της;
(3) Δεν απασχόλησε κανένα, ότι ένα τόσο σοβαρό νομοσχέδιο ψηφίστηκε από 136 μόνο βουλευτές σε σύνολο 300 βουλευτών της Βουλής των (;)
(4) Το δασικό οικοσυστήματα, θεμέλιο και σπονδυλική στήλη του Φυσικού Περιβάλλοντος, καθώς αποτελεί ένα ενιαίο, πολυσύνθετο σύνολο με δική του ζωή και λειτουργία, απαιτεί ενιαία προστασία και διαχείριση. Η κατάτμηση κάθε δασικού αντικειμένου αποτελεί διάσπαση του ενιαίου αυτού συνόλου, με χείριστα αποτελέσματα για το ίδιο το οικοσύστημα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
-ΔΑΣΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΕΩΤΕΡΑΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Πάνου Γρίσπου, Δασολόγου. Αθήνα 1973.
-ΔΑΣΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ.
-ΗΜΕΡΗΣΙΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ
Ιωάννης Ν. Κέκερης
Πηγή: http://dasarxeio.com
